Dat Sint-Jozef een apart karakter heeft, is een publiek geheim. De deelgemeente van Brugge staat bekend om haar bijzonder ruwe aard, en wordt in de volksmond wel eens de “murder capital of Europe” genoemd.

Marginaliteitsfactor

Meer nog, op internationale rangschikkingen moet Sint-Jozef enkel steden als Baltimore (VS) en Rio De Janeiro (Brazilië) laten voorgaan op het vlak van aantal moorden per 1000 inwoners. Het bleek dan ook geen verrassing toen wijlen stadsdemograaf Rudy Zwartjens (foto onderaan) in 1993 berekende dat Sint-Jozef een marginaliteitsfactor van ruim 8.1 had. Deze score was tot dan toe de hoogst gemeten score ooit in België. Sedertdien werd ze echter wel overtroffen door de Dendervallei.  

De oorzaak van deze hoge marginaliteitsfactor en geassocieerde neveneffecten is reeds decennialang een vraagteken voor onderzoekers. Verschillende theorieën werden door de loop van de jaren naar voren geschoven. Aan het Instituut voor Marginaliteitsstudieën van de Universiteit Gent werkt psycholoog Sarah Vandevelde aan een proefschrift over de casus Sint-Jozef.

Mysterie

“Het is een lange tijd een mysterie gebleven waarom Sint-Jozef nu net dit typerende karakter heeft. In 1995 werd het drinkwater in Sint-Jozef aan een grootschalig biologisch onderzoek onderworpen, om te zien of er bepaalde stoffen in het water zaten die mogelijks de marginaliteit van Sint-Jozef konden verklaren. Het enige wat de onderzoekers evenwel vonden, was een buitengewoon grote concentratie PFAS en nucleair afval. Dit verklaarde evenwel alleen waarom de inwoners van Sint-Jozef bijzonder klein, dik en lelijk zijn, maar niet waarom ze in hogere mate marginaal zijn. Ook een grootschalige bevolkingsondervraging opgestart in 2009 door het team van professor Mazereel bracht geen zoden aan de dijk. Professor Mazereel kreeg namelijk ferm op zijn bek toen hij de eerste inwoner ondervroeg, en ging na een lange periode van arbeidsongeschiktheid dan maar op pensioen. Het onderzoek werd nadien nooit meer heropgestart.”

Neanderthaler

Nu blijkt evenwel dat er mogelijks een sluitende verklaring gevonden is voor de marginaliteit van Sint-Jozef. Gastonderzoekers uit verschillende Israëlische universiteiten, waarmee de stad Brugge reeds jaar en dag een zeer innige band mee onderhoudt, hebben een DNA-profiel gemaakt van elke inwoner van Sint-Jozef wiens familie al minstens twee generaties in de deelgemeente woont. De resultaten zijn schokkend, aldus professor Schlomo Levi. “Het is normaal zo dat we in een gemiddelde persoon zo’n 1 tot 4% Neanderthaler-DNA terugvinden. Het is immers al lang wetenschappelijk bewezen dat Neanderthalers en de Homo Sapiens niet gescheiden van elkaar evolueerden, maar samen met elkaar. De resultaten van de inwoners van Sint-Jozef zijn echter een schok voor ons. We troffen gemiddeld 26 tot 29% Neanderthaler-DNA aan in de Sint-Jozefnaren. Dat is buitengewoon hoog en verklaart heel wat van de typerende fenomenen die we uit Sint-Jozef kennen. We weten de exacte tijdslijn nog niet, maar we gaan er van uit dat een enclave Neanderthalers hier tot zeer lang in de menselijke geschiedenis afgezonderd kon evolueren. Er zou pas zeer laat toenadering gezocht zijn met de Homo Sapiens.”

Welke stappen er nu verder ondernomen moeten worden, is nog niet geheel duidelijk. Schepen Franky Demon laat alvast weten dat er geen reden is om nu anders te kijken naar Sint-Jozefnaren dan voorheen. “Ik vind nu niet dat we uit deze DNA-testing onze houding moeten veranderen tegenover Sint-Jozef. De Sint-Jozefnaar verdient evenveel respect als elke andere Bruggeling. Bij mij zeiden de dokters indertijd ook iets na mijn DNA getest te hebben, dat ik een chromosoom ontbreek of iets dergelijks. Maar ik heb me daar nooit iets van aangetrokken en kijk, vandaag vertrouwt de Bruggeling mij om verstandig om te gaan met hun belastingsgeld.” 

Ook vanuit wetenschappelijke hoek is er nog onzekerheid over de volgende stappen. Professor Levi: “Normaal nodigen we elk jaar het Brugse stadsbestuur uit bij mij thuis, in een nederzetting in de Westelijke Jordaanoever in Israël. Daar vieren we meestal elk jaar heel uitbundig onze nauwe banden. Vooral burgemeester De Fauw houdt enorm van deze trip. Soit, we zullen het er dan en daar eens over hebben”.

Jean-Pierre Van Raepeghem